Bestaat de 7 years itch ook voor zzp'ers?

Al zeven jaar heb ik als freelancer de wind in de zeilen. Maar als je vaart zonder doel, is geen enkele wind gunstig. Daarom neem ik je mee in mijn jaarreflectie. Hoe blijf je groeien in je werk? En maakt je werk wel impact? Mijn lessen en inzichten deel ik graag met je in deze blog.

Hoe blijf je groeien?

Binnen je vakgebied kun je groeien in de diepte en in de breedte. Met groeien in de diepte bedoel ik dat je je verdiept in een onderwerp, zodat je daar expert in wordt. Hiervoor committeer je je doorgaans langere tijd aan dezelfde plek. Bij groeien in de breedte leer je meer over verwante onderwerpen of doe je hetzelfde werk, maar in een andere sector. De brede manier van groeien was de afgelopen jaren mijn strategie.

Maar hoe zorg je als ZZP’er voor een interessante carrière waarin je blijft leren en groeien? ChatGPT-CEO Sam Altman deelt hierover waardevolle inzichten in zijn blog 'How to be succesful'. Hij stelt dat je geen baan moet kiezen waarin je lineair groeit. “Huh”, dacht ik. Vervolgens legt Altman uit dat je weinig groeit als je een baan kiest waarin je na twee jaar ongeveer net zo goed bent als iemand die het al twintig jaar doet. De leercurve is dan niet zo steil meer.

Dat deed bij mij een lampje branden.

Terugkijkend begon mijn carrière als freelancer mega goed. Een van de grootste voorrechten als freelancer is namelijk dat je bij veel verschillende organisaties onder de motorkap mag kijken. Met welke lessen kun je indruk maken bij een andere opdrachtgever? Wat zijn algemene kansen en bedreigingen? En hoe werken de grootste talenten? Smullen.

Maar dat vlakt af. De keerzijde is namelijk dat je als freelancer wordt gevraagd voor je expertise in dingen die je al kunt. Het is dus zeldzaam om promotie te maken of door te groeien naar een rol met meer verantwoordelijkheid. De makkelijkste route is blijven rondhoppen en blijven leren over nieuwe sectoren. Maar deze manier van groeien in de breedte levert steeds minder op. Ik voel in ieder geval dat mijn groei afvlakt en als leergierig persoon vlakt mijn werkplezier daarmee óók af.

Zie daar de oorzaak van mijn 7 years itch als zzp'er.

Ben je nog wel blij met wat je doet?

Het is zo'n vraag die in je hoofd kan smeulen als een veenbrand. Een vuurtje dat nog eens wordt opgestookt als je een vlammend betoog leest over morele ambitie. Gelukkig had ik de luxe dat ik Rutger Bregman hierover mocht interviewen. Hij zette me aan het denken: waar wil ik de komende jaren werken?

Met mijn werk wil ik bijdragen aan een mooiere wereld. Ik hoef niet persoonlijk malaria de wereld uit te helpen, maar een beetje impact moet toch mogelijk zijn? Of hoezo 'een beetje' – ik wil met een team tastbaar het verschil maken.

Maar waar?

Vind je sector

Als je iets wilt veranderen, moet je het eerst begrijpen. Daarom stel ik mijzelf de vraag: waar zou ik jarenlang willen werken? Mijn favorieten: de eiwittransitie, de politiek, de energiesector en andere groene groeisectoren.

In de eiwittransitie schieten de bedrijven uit de grond als paddenstoelen. Echt vet vind ik startups die werken met precisiefermentatie, zoals Farmless of Those Vegan Cowboys. Voor een communicatieadviseur zijn dit soort bedrijven nog te klein en copywriters werken er in het Engels. Voor een bijdrage aan de techniek had ik een andere opleiding moeten kiezen. Deze optie gaat dus in de koelkast.

En de politiek? In tegenstelling tot de publieke opinie ga je de politiek níét in voor het geld. Een raadslid in Amsterdam werkt zo'n 30 uur en krijgt daarvoor een kleine €3000 (en een aantal bedreigingen). Dat is onmogelijk als je óók de ambitie hebt om in Amsterdam te wonen en kinderopvang te betalen. De beter betaalde fulltimebanen zijn in de Tweede Kamer of het Europees Parlement, maar een verhuizing naar Den Haag of Brussel zou bij mij leiden tot een relatiebreuk.

De wél kansrijke plek is de energiesector, een wereld die bliksemsnel groeit. Stuur mij vooral een bericht als je een match ziet ;)

Het DBA-zwaard van Damocles

Helaas is er een nieuw bureaucratisch probleem dat voorkomt dat zzp'ers ergens lang blijven werken. Namelijk de Wet DBA. Die wet bestrijdt schijn-zelfstandigheid en dat is nodig. Zo krijgen laagbetaalde maaltijdbezorgers, kinderopvangers of verplegers bijvoorbeeld meer zekerheid.

Toch is dit een drama voor freelancers met veel interimklussen – inderdaad zoals ikzelf. De wet DBA verbiedt namelijk het tijdelijk invullen van een zwangerschapsverlof of 'in de lijn' bijspringen. Ik zal je niet vermoeien met de details over werken als gedetacheerde. Maar grofweg lever je de helft van je inkomen in, met als karig voordeel dat je een paar maanden betaalt krijgt als je ziek uitvalt.

Voortaan hoor je als zzp’er aantoonbaar op projectbasis te werken. Werk je een paar maanden bij een opdrachtgever en doe je dat een vast aantal uren per week? Dan ziet de fiscus dat als schijn-zelfstandigheid. Daarmee komen er duidelijke grenzen om je werk en dat beperkt de ruimte voor commitment en de bewegingsvrijheid om te experimenteren. Daarmee beperkt de wet dus je leerkansen.

Er zijn ook juristen die waarschuwen dat je geen onderdeel mag worden van een team. Denk aan een mailadres van de opdrachtgever, meedoen aan algemene teammeetings of aan functioneringsgesprekken. Terwijl ik ervan overtuigd ben dat leren in teamverband leidt tot productieve organisaties. Van feedback geven tot sparren. Proefballonnetjes oplaten, ideeën snel uitwerken en vervolgens laten uitbloeien of weer begraven. Afstandelijkheid maakt het moeilijker.

Leuker kunnen we het niet maken...

Het is de vraag hoe de wet vanaf 1 januari wordt gehandhaafd. Is het stilte voor de storm of storm in een glas water? Vanwege hun voorbeeldfunctie stappen gemeenten, provincies en ministeries over naar detacheerders, terwijl commerciële bedrijven vaker blijven investeren in interimmers. Niemand lijkt het zeker te weten en daarom zijn mogelijke boetes door de zwabberende overheid tóch lastminute een jaar opgeschort.

De tijd zal het leren.

Wat is dan de slotconclusie? Om het meest te leren, heb ik vastigheid en een team nodig. Maar voor welke plek geef ik de privileges van een freelancer op? Kan ik misschien tegelijkertijd parttime werken in loondienst en parttime als zzp’er? Is ergens partner worden nog een haalbare kaart, en hoe vind je zo’n plek? Vragen waar ik op ga studeren.

Wil je meedenken? Of heb je hier ervaring mee? Laat het vooral weten!