Zo houdt bosbeheerder Gerard onze bossen gezond
Je hoort het steeds vaker: ‘de natuur in Nederland gaat achteruit.’ Verlies van biodiversiteit en kwetsbare soorten, insectensterfte en droogtes tasten het ecosysteem aan. Gelukkig zijn er mensen die hard werken aan het herstel en de veerkracht van onze natuur. Een van hen is bosbeheerder Gerard Koopmans, senior projectleider bij de Bosgroep Midden-Nederland.
Facility manager in de natuur
De Bosgroep Midden-Nederland is een coöperatie van boseigenaren die bestaat uit particulieren en gemeenten. De coöperatie geeft haar leden advies over duurzaam beheer van bossen. Als bosbeheerder en senior projectleider bij de Bosgroep heeft Gerard alle kennis over het op peil houden van een bos en de juiste samenstelling van bomen.
Een bosbeheerder doet dus weer duidelijk wat anders dan een boswachter: “Een boswachter is in dienst bij Staatsbosbeheer en is vaak de groene politieagent. Ze houden bijvoorbeeld toezicht op loslopende honden.”
Het bosbeheer waar Gerard zich mee bezighoudt draait om de techniek van het bos. “Een bos groeit weliswaar vanzelf, maar je moet wel wat bijsturen”, verklaart hij. “Ik houd ook rekening met de doelstellingen van aannemers. Willen ze hout dat geschikt is voor verkoop? Of juist meer natuur? Dan geef ik het advies over het juiste beheer van het bos. Eigenlijk ben ik een soort facility manager in de natuur.”
“Eigenlijk ben ik een soort facility manager in de natuur.”
De beste bomenselectie
En dat goed beheer in de huidige tijd van klimaatverandering nodig is, staat buiten kijf. “Bomen verzwakken door watertekort en raken daardoor kwetsbaar voor kevers”, legt Gerard uit. “Dat gebeurde bij de fijnspar. Die viel ten prooi aan de letterzetter en daardoor zijn er velen gestorven. Ook de lariks heeft het moeilijk. Ik maak me wel zorgen over de bomen die snel verdwijnen.”
Gerard heeft dan ook een belangrijke taak waarbij één begrip steeds centraal staat: ‘ongelijkjarig gemengd bos.’
“Het is belangrijk om bomen van verschillende leeftijden en soorten aan te planten. Jonge beplanting past zich makkelijker aan aan nieuwe omstandigheden. Ook nieuwe soorten planten helpt. Soorten uit Zuid-Europa zijn bijvoorbeeld gewend aan hogere temperaturen. Het voordeel van oude bomen is dan weer dat ze meer schimmels en insecten aantrekken.” Zo helpt Gerard als het ware de ideale selectie van bomen samen te stellen.
Toch gaat zijn werk verder dan alleen het technische advies: “Van de keukentafel tot uitvoering ben ik betrokken bij een project. Ik stuur de aannemer aan, zorg dat de financiën geregeld worden, dat de kwaliteit van het plan op orde is. Dan kan het planten beginnen. En als het plan van een aannemer niet haalbaar is, zeg ik dat eerlijk en kijken we naar andere mogelijkheden.”
Bosbeheer: ook mensenwerk
Het is duidelijk dat Gerard veel ecologische kennis heeft, maar hij gebruikt ook andere vaardigheden. “Ik heb juist veel menselijk contact. Ik doe bijvoorbeeld ook landgoedbeheer, waarbij ik veel overleg met gemeenten en zorgt dat alles op het landgoed goed verloopt.”
Verder moet je om kunnen gaan met financiën, weten hoe boomsoorten zich tot elkaar verhouden en de wet- en regelgeving kennen.
Het beroep van bosbeheerders is dus gevarieerd. Dat is ook te merken aan het aantal uren dat Gerard werkt. “Zo’n 50 tot 55 uur per week. Ja, dat zou ik wel minder willen. Ook in deze sector heerst een personeelstekort, dus extra hulp zou welkom zijn.”
Ook bureaucratie kost veel tijd: “Regels van de landelijke overheid, provincie en gemeenten lopen door elkaar heen en dat maakt het bosbeheer nodeloos ingewikkeld.”
Bekijk de website van de Bosgroepen en leer meer over het werk van bosbeheerders.
Alle boompjes helpen
De grootste uitdaging van zijn baan is voor Gerard klimaatverandering. “We hebben enorme droogte en hebben veel boompjes geplant. Maar het is erg spannend om te zien of ze het wel gaan redden, of dat ze al snel doodgaan.”
Bosbeheerders kunnen het zeker niet alleen, legt Gerard uit: “Tegen verdroging moet ook de waterhuishouding op de schop. Meer water vasthouden in plaats van afvoeren. Daarvoor moeten agrariërs, bosbeheerders en waterbeheerders meer samenwerken.”
Gelukkig is die samenwerking al in gang gezet: “Een goed voorbeeld is de aanpak van het soortenverlies bij insecten. We willen zorgen voor meer bomen met drachtplanten, die met hun nectar en stuifmeel insecten voeden, en voor bloemenmengsels. Agrariërs helpen bij de plant van deze soorten waar insecten op afkomen.”
Ook mensen die zelf niet werkzaam zijn in de natuur kunnen hun steentje bijdragen. Of liever gezegd, de stenen juist weghalen: “Begin eens met tegelwippen op je balkon of in je tuin”, adviseert Gerard. “Maai je gras niet te veel en zorg dat je tuin kruidenrijk en aantrekkelijk is voor insecten.”
En als je zelf bomen wilt planten, kun je bijvoorbeeld terecht bij StukjeNatuur. Deze organisatie zet zich in voor natuurontwikkeling en het betrekken van mensen bij natuurprojecten. Gerard: “Ik vind het ontzettend belangrijk dat burgers en bedrijven ook meehelpen met aanplant om de bossen gezond te houden. We moeten het samen doen.”
Een mooi voorbeeld van zo’n natuurproject: Qommunitrees. Leden van The Freelance Qommunity bouwen een lege plek aan de Veluwe om tot een biodivers bos, met behulp van Gerard. Lees hier meer.
Salaris en waardering
Over het salaris kan Gerard kort zijn. “Ik ben tevreden met wat ik verdien. Je werkt natuurlijk in de sector bos en natuur, en niet voor het grote geld. Je werkt omdat je erin gelooft en je het mooi werk vindt. De meeste mensen in het vakgebied verdienen netto zo tussen de € 2500 en € 3700, afhankelijk van je ervaring.”
Of Gerard zijn werk leuk of belangrijk vindt? Toch echt beide.
“Ik vind het heel belangrijk, maar het is ook de mooiste baan die ik me kan voorstellen. Je moet je voorstellen: een bos kan 100 tot 120 jaar meegaan. Weinig mensen werken aan iets wat er over een eeuw nog is. Ik doe het echt voor de volgende generaties en wil de natuur een stukje mooier achterlaten.”
Eindcijfer voor de baan: 9,5
De carrière van Gerard Koopmans
1977 - 1985: Bos- en natuurbeheer, Hogeschool van Hall Larenstein Velp
1989 - heden: Senior projectleider, Bosgroep Midden-Nederland
1994 - heden: Beheerder Landgoed het Feithenhof Gortel
2006 - heden: Beheerder Landgoed Prattenburg Rhenen
Comentários